Σύγχρονη αντιμετώπιση-θεραπεία του καταρράκτη
Ο καταρράκτης αποτελεί την συχνότερη χειρουργική πάθηση των ματιών. Υπάρχει σε όλες τις ηλικίες, συνήθως όμως εμφανίζεται στην Τρίτη ηλικία, δηλαδή άνω των 65-70 ετών.
Είναι η θόλωση του βιολογικού φακού του ματιού μας. Δια μέσου του φακού αυτού είναι δυνατή η ευκρινής όραση σε όλες σχεδόν τις αποστάσεις.
Όμως ο καταρράκτης δεν είναι πάθηση των ηλικιωμένων μόνο, αφού εμφανίζεται και σε νεώτερες ηλικίες, ιδιαίτερα σε διαβητικούς ασθενείς ή μετά από μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης, αλλά και μετά από τραύματα του ματιού.
Το σύμπτωμα που προκαλεί ο καταρράκτης είναι η ανώδυνη σταδιακή ελάττωση της όρασης στο ένα ή και στα δύο μάτια. Πολλές φορές ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, ιδιαίτερα όταν πάσχει το ένα μάτι, παρά μόνο αν κλείσει το άλλο μάτι και διαπιστώσει ότι το ένα του μάτι βλέπει θολά και δεν έχει καλή αντίληψη των χρωμάτων.
Πότε πρέπει να χειρουργείται ο καταρράκτης;
Αντίθετα με ότι ίσχυε παλαιότερα, σήμερα ενθαρρύνουμε τους ασθενείς μας να χειρουργηθούν πιο νωρίς, όταν δηλαδή η ελάττωση της όρασης αρχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητά τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι οπτικές ανάγκες του σημερινού ενήλικα είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες αντίστοιχα προ τριών ή τεσσάρων δεκαετιών.
Άλλωστε η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια έχει καταστήσει την εγχείρηση του καταρράκτη περισσότερο ασφαλή από ποτέ. Ένας άλλος σημαντικότατος λόγος για τον οποίο η εγχείρηση δεν πρέπει να καθυστερεί, είναι ότι όταν ο καταρράκτης « ωριμάσει» πολύ, η πιθανότητα επιπλοκών είναι πολύ μεγαλύτερη ακόμη και στα πιο έμπειρα χέρια.
Σε τι συνίσταται η εγχείρηση του καταρράκτη;
Η εγχείρηση του καταρράκτη περιλαμβάνει ουσιαστικά δύο στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο γίνεται η αφαίρεση του θολωμένου ( καταρρακτικού) φακού του ματιού. Αυτή γίνεται με την μέθοδο της φακοθρυψίας χρησιμοποιώντας συσκευή υπερήχων. Είναι μία τεχνική που έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στο στάδιο αυτό, ενώ ταλαιπωρεί ελάχιστα τους ιστούς του ματιού. Τελευταία χρησιμοποιείται στη φάση αυτή της εγχείρησης και ένα Laser( femptosecond laser) για ορισμένα όμως βήματα του σταδίου αυτού. Το υψηλό του κόστος, αλλά και το γεγονός ότι δεν υπερτερεί ουσιαστικά της χρήσης των υπερήχων σε όλες τις φάσεις του σταδίου αυτού, δεν το έχουν ακόμη καθιερώσει στην καθημερινή κλινική πρακτική των εγχειρήσεων του καταρράκτη.
Στο δεύτερο στάδιο γίνεται η ένθεση (με ειδικές συσκευές) ενός ενδοφθάλμιου μικροσκοπικού φακού, ο οποίος αντικαθιστά διαθλαστικά τον αφαιρεθέντα καταρρακτικό φακό του ματιού. Η διαθλαστική δύναμη (ισχύς) του ενδοφθάλμιου αυτού φακού έχει φυσικά προσδιοριστεί προεγχειρητικά.
Στόχος κάθε εγχείρησης καταρράκτη, είναι η κατά το δυνατόν καλύτερη, μετεγχειρητικά, όραση για τον ασθενή τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Για πολλές δεκαετίες (ακόμα και σήμερα ίσως), η καλύτερη μετεγχειρητική όραση αφορούσε την όραση για μακρινές αποστάσεις . Έτσι ο ασθενής για την κοντινή όραση ήταν (είναι) αναγκασμένος να χρησιμοποιεί τις περισσότερες φορές διορθωτικά (πρεσβυωτικά) γυαλιά. Στη σύγχρονη εποχή όπου οι οπτικές μας ανάγκες έχουν διαφοροποιηθεί ακόμη και για τους μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους (κινητό τηλέφωνο, χρήση υπολογιστή, χρήση tablet, νυχτερινή οδήγηση), υπάρχει όλο και μεγαλύτερη ανάγκη για απεξαρτοποίηση από τη χρήση γυαλιών σε όλες τις αποστάσεις.
Το γεγονός αυτό είχε σαν αποτέλεσμα (πέραν των κλασικών μονοεστιακών ενδοφθάλμιων φακών για τη διόρθωση της μακρινής όρασης μετεγχειρητικά), την κατασκευή ενδοφθάλμιων φακών για τη διόρθωση του αστιγματισμού (αστιγματικοί φακοί), αλλά και φακών για τη διόρθωση της όρασης σε μακρινή, ενδιάμεση και κοντινή απόσταση (πολυεστιακοί και τριπλοεστιακοί φακοί).
Παρά το γεγονός ότι κανένας ενδοφθάλμιος φακός δεν είναι τόσο καλός όσο ο βιολογικός μας φακός, οι προαναφερθέντες ενδοφθάλμιοι φακοί είναι πολύ κοντά σε αυτό που αναμένει κανείς μετά από μια εγχείρηση καταρράκτη.
Πρόσφατα φαίνεται να κερδίζει έδαφος μια νέα γενιά ενδοφθάλμιων φακών, οι λεγόμενοι ενδοφακοί αυξημένου βάθους πεδίου. Η χρήση τους στην εγχείρηση του καταρράκτη φαίνεται να επιτρέπει στον ασθενή μετεγχειρητικά να έχει καθαρή όραση σε μακρινή, ενδιάμεση αλλά και κοντινή απόσταση και να χρειάζεται ίσως γυαλιά για τα πολύ μικρά σύμβολα.
Μπορούμε να πούμε λοιπόν, ότι σήμερα διαθέτουμε πολλές λύσεις για την καλή μετεγχειρητική όραση των ασθενών μας, αρκεί να συζητήσουμε μαζί τους και να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τις οπτικές τους ανάγκες στον σύγχρονο ,πολύπλοκο κόσμο που ζούμε. Πρέπει λοιπόν, η κάθε περίπτωση να εξατομικεύεται και να λαμβάνεται υπ’ όψιν από πριν τόσο το είδος (δυσκολία) του καταρράκτη, όσο και οι προσωπικές οπτικές ανάγκες των ασθενών μας.